طرحواره نقص و شرم
باور عمیق به ناکافی بودن و بی‌ارزش بودن: افراد با این طرحواره احساس می‌کنند که از دیگران کم‌تر هستند و هیچوقت به اندازه کافی خوب نیستند.
- ریشه در تجربیات دوران کودکی: انتقاد، تحقیر، مقایسه شدن با دیگران، و مورد بی‌توجهی قرار گرفتن می‌تواند زمینه‌ساز این طرحواره باشد.
- پیامدهای منفی: عزت نفس پایین، افسردگی، اضطراب، و تمایل به کمال‌گرایی از جمله پیامدهای این طرحواره هستند.
طرحواره نقص و شرم چیست ؟
طرحواره نقص و شرم: احساس ناکافی بودن و بی‌ارزشی
طرحواره نقص و شرم الگوی رفتاری و فکری ناسالمی است که در برخی افراد شکل می‌گیرد و باعث می‌شود آنها باور عمیقی به ناکافی بودن و بی‌ارزش بودن خود داشته باشند.
افرادی که با این طرحواره دست و پنجه نرم می‌کنند، احساس می‌کنند که از دیگران کم‌تر هستند و هیچوقت به اندازه کافی خوب نیستند. این باور می‌تواند ناشی از تجربیات منفی دوران کودکی مانند انتقاد، تحقیر، مقایسه شدن با دیگران، و مورد بی‌توجهی قرار گرفتن باشد.
نشانه‌های طرحواره نقص و شرم:
- خود انتقادی شدید: تمرکز بر نکات منفی خود و نادیده گرفتن نقاط قوت
- مقایسه خود با دیگران: احساس ناکافی بودن در مقایسه با دیگران
- ترس از شکست: اجتناب از چالش‌ها و موقعیت‌های جدید به دلیل ترس از شکست
- حساسیت به انتقاد: رنجش شدید از هرگونه انتقاد یا بازخورد منفی
- نیاز به تایید دیگران: وابستگی به نظر و تایید دیگران برای احساس ارزشمندی
- کمبود عزت نفس: احساس بی‌ارزش بودن و عدم اعتماد به نفس
- تمایل به کمال‌گرایی: تلاش برای بی‌نقص بودن و رسیدن به استانداردهای غیرواقعی
- افسردگی و اضطراب: احساس غم و اندوه و نگرانی دائمی
تاثیرات طرحواره نقص و شرم:
- مشکلات در روابط: دشواری در ایجاد و حفظ روابط صمیمی
- مشکلات در شغل و تحصیل: ترس از شکست و عدم اعتماد به توانایی‌های خود
- مشکلات در سلامت روان: افسردگی، اضطراب، و سایر مشکلات سلامت روان
- اعتیاد به مواد: استفاده از مواد مخدر یا الکل برای مقابله با احساسات منفی
درمان طرحواره نقص و شرم:
- روان درمانی: شامل CBT، طرحواره درمانی و درمان‌های مبتنی بر ذهن‌آگاهی
- هدف: شناسایی و تغییر باورهای منفی، افزایش عزت نفس، و یادگیری مهارت‌های مقابله‌ای
نکته مهم: اگر فکر می‌کنید که ممکن است به طرحواره نقص و شرم مبتلا باشید، از یک متخصص بهداشت روان کمک بگیرید.
با درمان مناسب، می‌توانید بر این چالش غلبه کرده و زندگی شادتر و پربارتر داشته باشید.
منابع انگلیسی در مورد طرحواره نقص و شرم
مقالات:
- The Shame Schema: Understanding and Overcoming Self-Loathing by The Schema Therapy Institute: https://www.schematherapy.com/id201.htm
- Schema Therapy for Shame: How to Stop Feeling Inadequate and Worthless by Psychology Today: https://www.psychologytoday.com/us/blog/finding-a-new-home/202305/an-evidence-based-way-of-overcoming-shame
- Overcoming Shame: How to Heal from a Shameful Past and Embrace Self-Acceptance by Verywell Mind: https://counselingcenter.illinois.edu/brochures/recovering-shame
- Shame: What It Is, Why It Hurts, and How to Heal by The Gottman Institute: https://www.gottman.com/
- Schema Therapy: An Overview by The International Society of Schema Therapy: https://schematherapysociety.org/
کتاب‌ها:
- Healing the Shame That Binds You: How to Nurture Self-Worth, Overcome Fear, and Live an Authentic Life by John Bradshaw
- Running on Empty: Overcoming Your Childhood Emotional Neglect by Jonice Webb
- Adult Children of Emotionally Immature Parents: How to Heal from Distant, Controlling, or Negligent Parents by Lindsay Gibson
- Daring Greatly: How the Courage to Be Vulnerable Transforms the Way We Live, Love, Parent, and Lead by Brené Brown
- The Gifts of Imperfection: Overcoming the Shame That Holds You Back by Brené Brown
سایت‌های اینترنتی:
- The International Society of Schema Therapy: https://schematherapysociety.org/
- The Schema Therapy Institute: https://www.schematherapy.com/id201.htm
- Psychology Today: https://www.psychologytoday.com/us
- Verywell Mind: https://www.verywellmind.com/
- Psych Central: https://psychcentral.com/
انجمن‌های آنلاین:
- The Schema Therapy Forum: https://schematherapysociety.org/
- The Shame Support Group: https://www.schematherapyonline.com/defectiveness-shame/
- طرحواره ایثار
- طرحواره تنبیه
- طرحواره اطاعت
- طرحواره شکست
- طرحواره رهاشدگی
- طرحواره آسیب پذیری
- طرحواره انزوای اجتماعی
- طرحواره بازداری هیجانی
- طرحواره محرومیت هیجانی
- خویشتن تحول نیافته و گرفتار
- طرحواره منفی گرایی و بدبینی
- طرحواره معیارهای سرسختانه
- طرحواره بی اعتمادی بدرفتاری
- طرحواره وابستگی و بی کفایتی
- طرحواره استحقاق و بزرگ منشی
- طرحواره پذیرش جویی جلب توجه
- خویشتن داری و خودانضباطی ناکافی